جلد کتاب انواع مختلفی دارد که هر کدام ویژگی ها و خصوصیات منحصر به فرد خود را دارند. معمولا اولین تصوری که از جلد کتاب میشود، محافظت و نگهداری از بطن کتاب است. این تصور درستی است اما کامل نیست. جلدهای کتاب ابتدا با همین هدف طراحی و چاپ شدند اما امروزه، به عنوان یکی از دلایل اصلی خرید کتاب هم محسوب میشوند. چاپ کتاب در مجموعه های چاپی مثل مجموعه چاپ کهن، با انواع جلدهایی چاپ میشود که امروزه از بعد نگهداری ورق های کتاب خارج شده و حتی جنبه تزیینی گرفته اند. پس اگر میخواهید با انواع جلد کتاب و کاربردهای آن آشنا شوید تا انتهای این نوشتار را دنبال کنید.
همه ما تعریف ساده و روشنی برای جلد کتاب متصوریم. اولین صفحه روی کتاب که ضخیم تر از صفحات داخل کتاب است که معمولا با مقوای ضخیم و سلفون تولید شده، و از آسیب هایی مثل پارگی، خراشیدگی، خیس شدن، خوردگی و... که محتوای کتاب را تهدید میکند، جلوگیری میکند. امروزه جلد کتاب، باعث زیبایی بصری خود کتاب و جلب توجه مخاطب میشود. از این جهت به یکی از مولفه های اثرگذار در فروش کتاب هم تبدیل شده. بر همین اساس جلد کتاب بسته به جنس و کارکردش به انواع مختلفی تقسیم میشود. جلد شومیز، کاغذی، جلد سلفونی، جلد لمینت، جلد فانتزی و... نمونه های مطرح و مورد استفاده ناشران و مولفان کتاب است که به مراکز چاپ کتاب سفارش میدهند.
جلد شومیزی و جلد کاغذی نمونه های اصلی جلد نرم محسوب میشوند که جلد شومیز، کاغذ یا مقوای محکمی است که با چسب به کتاب متصل میشود و علی رغم ارزان بودن، باید بیشتر از آن مراقبت کرد. جلد کاغذی هم با کاغذ ضخیمتر یا یک نوع پوشش گیاهی تولید میشود. مثل جلد شومینه با چسب به بدنه کتاب متصل میشود.
جلد لمینتی در واقع همان پوشش پلاستیکی است که دو مدل براق و مات دارد و بعد از چاپ جلد کتاب روی آن قرار میگیرد. این نوع چاپ زیبایی جلد را افزایش میدهد و باعث جلوگیری از آسیب های احتمالی برای کتاب میشود.
جلد سلفونی هم لایه های نازکی هستند که بعد از چاپ جلد روی آن قرار میگیرند و خاصیت چسبندگی بالایی دارند. این نوع جلد براقی و روشنی زیادی به ظاهر کتاب و جلد آن میدهد. این مدل جلد هم به دو نوع مات و براق تقسیم میشود که باعث واضح تر شدن جلد کتاب میشود و آن را رسمی تر، شیک تر نشان میدهد.
علاوه بر این موارد، جلد گالینگور، لبه گردان، چرمی و پارچه ای هم وجود دارد که به عنوان جلد سخت شناخته میشود و هزینه بیشتری هم دارد. هر چند که مقاومت فوق العاده بالایی هم دارد و عمر سلامت کتاب را افزایش میدهد. استفاده از این جلدها، استفاده از نوعی پارچه است که برای چاپ جلد مناسب است. فعالان عرصه چاپ صنعتی، علاوه بر چاپ بر روی بشقاب، لیوان، شاسی و... که به سابلیمیشن معروف است، بر روی پارچه هم چاپ انجام میدهند و هم به عنوان جلد از این پارچه ها استفاده میکنند. به طور کلی قیمت جلد سخت گران تر از جلد نرم است اما جزو بهترین انتخاب ها برای چاپ جلد کتاب محسوب میشود.
در یک جمع بندی اگر بخواهیم جلد کتاب مناسبی انتخاب کنیم باید مؤلفه هایی از قبیل محافظت از کتاب، جلب نظر مخاطب و طراحی مناسب، زیبایی بصری داشته باشد تا بتواند خواننده را به خودش جلب کند.
نظر شما درباره بهترین جلد های کتاب کدامند؟ چیست؟